IPO là một thuật ngữ quen thuộc đối với các công ty cổ phần có giao dịch cổ phiếu trên sàn chứng khoán. Hiện nay, việc phát triển mạnh mẽ của sàn chứng khoán đã khiến các doanh nghiệp liên tục thực hiện việc kêu gọi đầu tư vốn thông qua IPO. Vậy bạn có biết IPO là gì không? Tại sao các doanh nghiệp phải thực hiện IPO? Để được IPO thì doanh nghiệp phải có những điều kiện gì?
Contents
IPO là gì?
IPO là từ viết tắt của “Initial Public Offering“, là hoạt động phát hành cổ phiếu hay niêm yết cổ phiếu ra thị trường mở lần đầu tiên để doanh nghiệp huy động thêm vốn cho các hoạt động kinh doanh.
Việc huy động vốn này có thể phát hành nợ hoặc cổ phần bằng cách bán cổ phiếu công ty trên sàn chứng khoán. Lần phát hành cổ phiếu đầu tiên mới được gọi là IPO.
Trước khi IPO, công ty được xem là tư nhân với rất ít cổ đông, được tạo thành chủ yếu từ các nhà đầu tư sớm (như người sáng lập, gia đình, bạn bè, nhà đầu tư cá nhân…) hay các nhà đầu tư chuyên nghiệp (nhà đầu tư mạo hiểm, nhà đầu tư thiên thần).
Nếu bạn muốn sở hữu cổ phiếu của công ty trước khi công ty bán cổ phiếu ra công chúng thì bạn cần phải tiếp cận với chủ sở hữu của công ty đó. Sau khi IPO, một công ty cổ phần sẽ trở thành công ty cổ phần đại chúng hay gọi tắt là công ty đại chúng và bạn có thể mua cổ phiếu của họ trên sàn giao dịch chứng khoán một cách dễ dàng.
Tại sao phát hành cổ phiếu ra công chúng?
Các công ty phát hành cổ phiếu ra công chúng với mục đích muốn làm tăng lượng tiền mặt. Những cổ phiếu được phát hành và giao dịch công khai sẽ mở ra nhiều cơ hội tài chính cho doanh nghiệp của họ như là:
– Do đã trải qua sự kiểm duyệt kỹ lưỡng của SEC nên công ty đại chúng thường sẽ nhận được mức giá tốt hơn khi phát hành trái phiếu doanh nghiệp.
– Các công ty đại chúng có thể phát hành nhiều cổ phiếu hơn nên việc sáp nhập và mua lại cũng được tiến hành dễ dàng hơn do cổ phiếu được phát hành như một phần của thỏa thuận.
– Việc kinh doanh trong thị trường mở đồng nghĩa với tính thanh khoản tăng. Điều này khiến công ty có thể thực hiện những việc như kế hoạch sở hữu cổ phần cho nhân viên, giúp thu hút người tài.
Có mặt trên thị trường chứng khoán giúp các công ty khẳng định được danh tiếng và uy tín vững chắc của mình từ đó họ sẽ có nhiều lợi thế hơn trong việc huy động vốn ngoài xã hội.
Điều kiện để IPO tại Việt Nam
Theo luật chứng khoán, việc chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng sẽ được tiến hành theo một trong các phương thức dưới đây:
– Thông qua phương tiện thông tin đại chúng, kể cả Internet;
– Chào bán cổ phiếu cho từ một trăm nhà đầu tư trở lên, không kể nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp;
– Chào bán cho một số lượng nhà đầu tư không xác định.
Doanh nghiệp Việt Nam phải đáp ứng đủ các điều kiện dưới đây mới có thể chào bán cổ phiếu ra công chúng:
– Vốn điều lệ đã góp tại thời điểm đăng ký chào bán tối thiểu 10 tỉ đồng Việt Nam tính theo giá trị ghi trên sổ kế toán
– Hoạt động kinh doanh của năm liền trước năm đăng ký chào bán phải có lãi, đồng thời không có lỗ lũy kế tính đến năm đăng ký chào bán;
– Có phương thức phát hành và phương án sử dụng vốn thu được từ đợt chào bán cổ phiếu được Đại hội đồng cổ đông thông qua.
Bên cạnh những quy định chung ở trên, luật chứng khoán cũng có quy định riêng đối với:
Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài:
– Đã đăng ký chuyển đổi thành công ty cổ phần
– Phương án phát hành và sử dụng vốn thu được từ đợt chào bán cổ phiếu được chủ doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài hoặc HĐQT liên doanh thông qua.
– Có công ty chứng khoán tư vấn việc lập hồ sơ chào bán cổ phiếu
Doanh nghiệp thuộc lĩnh vực cơ sở hạ tầng:
– Doanh nghiệp làm chủ đầu tư xây dựng các công trình cơ sở hạ tầng phải thuộc đề án phát triển kinh tế – xã hội của các bộ, ngành và tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương;
– Có dự án đầu tư được cấp có thẩm quyền phê duyệt
– Có tổ chức bảo lãnh phát hành
– Có cam kết chịu trách nhiệm liên đới của HĐQT hoặc cổ đông sáng lập đối với phương án phát hành và sử dụng vốn thu được từ đợt chào bán cổ phiếu
– Có ngân hàng giám sát việc sử dụng vốn thu được từ đợt chào bán
Doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước: Muốn chuyển đổi thành Công ty Cổ phần kết hợp, muốn chào bán cổ phiếu cần thực hiện các bước đăng ký, chuyển đổi loại hình công ty thành công ty cổ phần theo pháp luật Nhà Nước.
Quy định về thủ tục IPO
Các Công ty, doanh nghiệp cần thực hiện hồ sơ xin đăng ký phát hành cổ phiếu cho Ủy ban Chứng khoán Nhà nước phê duyệt. Gồm các giấy tờ:
– Đơn xin phát hành.
– Bản sao công chứng giấy phép thành lập.
– Bản sao công chứng giấy đăng kí kinh doanh.
– Điều lệ Công ty.
– Nghị quyết của Đại hội cổ đông chấp thuận phát hành cổ phiếu mới.
– Bản cáo bạch chi tiết tình hình tài chính, hoạt động kinh doanh của Công ty trong 2 năm gần nhất.
Phương thức chào bán IPO
Dựa trên luật chứng khoán, hình thức chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) sẽ được phép thực hiện thông qua các phương thức:
– Các phương tiện thông tin đại chúng, bao gồm báo đài, vô tuyến, Internet…
– Đấu giá kiểu Hà Lan.
– Bảo lãnh cam kết.
– Dịch vụ với trách nhiệm cao nhất.
– Mua buôn và chào bán lại.
– Tự phát hành.
Những rủi ro khi thực hiện IPO
Mặc dù IPO mang lại cho công ty một nguồn vốn tăng nhanh đáng kể và nắm bắt được nhiều cơ hội kinh doanh lớn nhưng bên cạnh đó việc IPO cũng mang một số rủi ro như:
– Chi phí thực hiện IPO trên sàn giao dịch chứng khoán khá cao, có thể bị mất quyền kiểm soát công ty nếu có sai sót.
– Khi cổ phiếu lên sàn, các thành viên ban quản trị phải có trách nhiệm với công ty cao hơn.
– Sau khi cổ phiếu được niêm yết trên sàn, sẽ xuất hiện rất nhiều khoản chi phí và thủ tục.
– Các chính sách, hoạt động mua bán cổ phiếu phải thay đổi theo chính sách của Chính phủ, ảnh hưởng không nhỏ đến chính sách phát triển đã đề ra trước đó của công ty.
– Phải thường xuyên công bố hoạt động của công ty cho cổ đông xã hội.
– Luôn chịu áp lực bởi việc duy trì tốc độ tăng trưởng.
Xem thêm >> Upcom là gì? Kinh nghiệm kiếm tiền ở sàn Upcom
IPO là gì? Hi vọng những thông tin chúng tôi cung cấp trên đây sẽ giúp bạn có thêm nhiều kiến thức hữu ích về hoạt động IPO của các doanh nghiệp. Mặc dù nhìn chung IPO mang lại rất nhiều lợi ích cho công ty nhưng bên cạnh đó cũng có nhiều điểm hạn chế, thế nên trước khi quyết định thực hiện IPO, doanh nghiệp nên suy xét kỹ về năng lực kinh doanh cũng như khả năng tài chính của mình để tránh những rủi ro không đáng có.