Nước tiểu được tạo thành ở các đơn vị chức năng của thận, bao gồm 2 quá trình được diễn ra để tạo thành nước tiểu chính thức và ổn định các thành phần của máu . Nước tiểu được đào thải ra ngoài nhờ các cơ quan ở bụng. Nhờ hoạt động bài tiết mà các tính chất môi trường bên trong luôn ổn định tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình trao đổi chất được diễn ra bình thường.
Contents
Soạn bài: Bài tiết nước tiểu
Lý thuyết chung về bài tiết nước tiểu
– Như đã giới thiệu ở trên phần mở bài, việc bài tiết nước tiểu được diễn ra trong 2 giai đoạn đó là tạo thành nước tiểu và thải nước tiểu
Giai đoạn 1: Tạo thành nước tiểu
– Nước tiểu được tạo thành ở các cơ đơn vị chức năng của thận, và để tạo thành nước tiểu chính thức được diễn ra qua 3 quá trình: lọc máu, hấp thụ lại, bài tiết tiếp.
Qúa trình lọc máu:
– Là quá trình tạo ra nước tiểu đầu ở cầu thận
– Sự chênh lệch áp suất giữa bên trong cầu thận và bên ngoài giúp tạo lực đẩy các chất qua lỗ lọc.
– Các tế bào máu và protein có kích thước lớn hơn lỗ lọc nên được giữ lại theo con đường động mạch đi trở lại cơ thể
– Các chất được qua lỗ lọc tạo thành nước tiểu đầu và được chuyển đến ống thận.
Qúa trình hấp thụ lại:
– Việc hấp thụ lại sẽ tiêu tốn năng lượng ATP
– Nước tiểu đầu còn nhiều chất dinh dưỡng ( các ion cần thiết, nước,…) cần được hấp thụ lại, quá trình diễn ra ở ống thận và các mao mạch quanh ống thận.
Quá trình bài tiết tiếp :
– Qúa trình diễn ra ở ống thận và phải tiêu tốn năng lượng ATP để tạo thành nước tiểu chính thức.
– Các chất được bài tiết tiếp: các chất cặn bã, các chất thuốc và các ion thừa.
So sánh nước tiểu đầu và nước tiểu chính thức:
Nước tiểu đầu:
– Nồng độ các chất hòa tan: loãng
– Chất độc, chất cặn bã: có ít
– Chất dinh dưỡng: có nhiều
Nước tiểu chính thức:
– Nồng độ các chất hòa tan: đậm đặc
– Chất độc, chất cặn bã: có nhiều
– Chất dinh dưỡng: gần như không có
=> Việc tạo nước tiểu ở giai đoạn đầu thực chất là việc lọc và thải bỏ những chất cần và không cần thiết.
Giai đoạn 2: Thải nước tiểu
– Qúa trình thải nước tiểu xảy ra qua 5 bước: lần lượt như sau.
Nước tiểu chính thức -> Bể thận -> Ống dẫn nước tiểu -> Bóng đái-> Ống đái-> Thải ra ngoài.
– Cầu thận trưởng thành mỗi ngày lọc 1440 lít máu, tạo ra 170 lít nước tiểu đầu, qua việc lọc hoàn tất thì nước tiểu chính thức thu được là 1.5 lít
– Khi nước tiểu tích tụ ở bóng đái 200ml thì bóng đái sẽ tăng lên và gây cảm giác muốn đi tiểu, việc nước tiểu thải ra ngoài được nhờ vào vòng cơ vòng mở ra.