Tết Đoan Ngọ cũng là 1 trong những ngày tết cổ truyền của dân tộc Việt Nam. Đồng thời, đây cũng là 1 ngày tết truyền thống của người Trung Quốc và 1 số nước Đông Á như Triều Tiên. Nhiều người chỉ biết rằng Tết Đoan Ngọ gắn liền với cái tên là “tết giết sâu bọ” ở Việt Nam, nhưng còn ý nghĩa sâu xa của ngày tết cổ truyền dân tộc này thì có lẽ nhiều người còn chưa hiểu hết được. Vậy Tết Đoan Ngọ là gì? Các bạn hãy cùng Wiki Cách Làm tìm hiểu nguồn gốc, ý nghĩa của ngày Tết Đoan Ngọ này nhé.
Contents
Tết đoan ngọ là gì? Tết Đoan ngọ là ngày nào trong năm?
Tết Đoan Ngọ hay còn gọi là Tết Đoan Dương, đây là ngày tết truyền thống của nhiều nước như Trung Quốc, Hồng Kông, Đài Loan, Triều Tiên, Nhật Bản và Việt Nam. Đoan có nghĩa là mở dầu, ngọ là giờ Ngọ, khoảng thời gian từ 11 giờ sáng đến 13 giờ chiều, cho nên người ta thường ăn Tết Đoan Ngọ vào buổi trưa.
Tết Đoan Ngọ rơi vào ngày 5 tháng 5 âm lịch, ở Việt Nam người ta còn gọi tết Đoan Ngọ là Tết giết sâu bọ, là ngày phát động người dân bắt sâu bọ, tiêu diệt các loài côn trùng gây hại cho cây trồng trên cánh đồng.
Nguồn gốc của Tết Đoan Ngọ
1. Nguồn gốc Tết Đoan Ngọ ở Trung Quốc
Vào cuối thời Chiến Quốc, có một vị đại thần nước Sở là Khuất Nguyên. Ông là vị trung thần nước Sở và còn là nhà văn hoá nổi tiếng. Tương truyền ông là tác giả bài thơ Ly Tao (thuộc thể loại Sở từ) nổi tiếng trong văn hóa cổ Trung Hoa, thể hiện tâm trạng buồn vì đất nước suy vong với hoạ mất nước.
Do can ngăn vua Hoài Vương không được, lại bị gian thần hãm hại, ông đã uất ức gieo mình xuống sông Mịch La tự vẫn ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch. Thương tiếc người trung nghĩa, mỗi năm cứ đến ngày đó, dân Trung Quốc xưa lại làm bánh, quấn chỉ ngũ sắc bên ngoài (ý làm cho cá sợ, khỏi đớp mất) rồi bơi thuyền ra giữa sông, ném bánh, lấy bỏ gạo vào ống tre rồi thả xuống sông cúng Khuất Nguyên.
Ngoài ra, có truyền thuyết khác về sự bắt nguồn của ngày tết Đoan ngọ, nhiều nguồn tin cho rằng tập tục tết Đoan Ngọ là bắt nguồn từ Hạ Trí trong thời cổ, có người thì cho rằng, đây là sự tôn sùng vật tổ của người dân vùng sông Trường Giang.
2. Nguồn gốc Tết Đoan ngọ ở Việt Nam
Vào một ngày sau vụ mùa, nông dân ăn mừng vì trúng mùa nhưng sâu bọ năm ấy lại kéo dày ăn mất cây trái, thực phẩm đã thu hoạch.
Nhân dân đau đầu không biết làm cách nào để có thể giải được nạn sâu bọ này, bỗng nhiên có một ông lão từ xa đi tới tự xưng là Đôi Truân.
Mâm cúng Tết Đoan ngọ của người Việt thường có hoa quả, bánh tro,rượu nếp để diệt sâu bọ. Ông chỉ dân chúng mỗi nhà lập một đàn cúng gồm đơn giản có bánh ú, trái cây, sau đó ra trước nhà mình vận động thể dục. Nhân dân làm theo chỉ một lúc sau đó sâu bọ đàn lũ té ngã rã rượt. Lão ông còn bảo thêm: Sâu bọ hằng năm vào ngày này rất hung hăng, mỗi năm vào đúng ngày này cứ làm theo những gì ta đã dặn thì sẽ trị được chúng.
Dân chúng biết ơn định cảm tạ thì ông lão đã đi đâu mất. Để tưởng nhớ việc này, dân chúng đặt cho ngày này là ngày “Tết diệt sâu bọ”, có người gọi nó là “Tết Đoan ngọ” vì giờ cúng thường vào giữa giờ Ngọ.
Bởi vậy, không thể quan niệm Tết Đoan Ngọ của người Việt bắt nguồn từ Trung Quốc như một số người vẫn lầm tưởng như hiện nay.
Ý nghĩa Tết Đoan Ngọ
Ở Việt Nam, Tết Đoan ngọ được được coi là Tết diệt sâu bọ và thờ cúng tổ tiên. Người Việt Nam còn gọi Tết Đoàn Ngọ là “Tết giết sâu bọ” vì trong giai đoạn chuyển mùa, chuyển tiết, dịch bệnh dễ phát sinh. Vào ngày này, dân gian có nhiều tục trừ trùng phòng bệnh.
Ở nhiều vùng quê vẫn còn giữ phong tục ngày xưa, họ rất xem trọng ngày tết này. Tết Đoan Ngọ được người dân xem là dịp để gia đình tụ họp, cháu con sum vầy, đầm ấm, nhiều nơi còn có những tục lệ trong ngày tết này gắn liền với đời sống của người dân.
Vào những ngày Tết Đoan Ngọ, các loại trái cây vào mùa bội thu cho nên thường được người dân chọn làm thứ đồ cúng tổ tiên, thần linh. Bên cạnh đó, tùy vào tập tục của từng địa phương mà có những món ăn khác nhau để cúng bái.
Khi đến ngày Tết Đoan Ngọ, nhà nhà đều nhộn nhịp, thức dậy từ sáng sớm để chuẩn bị những vật phẩm cúng tổ tiên. Người ta cho rằng Tết Đoan Ngọ là thời điểm cây cối đơm hoa kết trái, cúng tổ tiên vào thời điểm này với mong muốn có được một mùa bội thu.
Ngoài ra, ngày Đoan Ngọ là ngày dân chúng cúng lễ để đánh dấu một thời tiết mới, mừng sự trong sáng, quang đãng, đồng thời để cầu bình an.
Một số phong tục trong ngày Tết Đoan Ngọ
Theo phong tục của người xưa thì mỗi năm vào ngày Tết Đoan Ngọ, người ta sẽ thực hiện những phong tục như người dân ở các vùng nông thô sẽ cùng nhau đi hái lá. Thời gian hái lá vào lúc 12 giờ trưa, đây là thời điểm có dương khí tốt nhất trong ngày, là giờ mặt trời tỏa nắng tốt nhất trong năm. Những loại lá cây khi được hái vào giờ này sẽ có công dụng chưa bệnh rất hiệu quả những căn bệnh ngứa ngoài da, hay bệnh về đường ruột,…
Ở những nơi thành phố không có nhiều cây cối, vườn tược nên người dân sẽ đi mua lá thuốc mồng 5. Vào thời gian này, nhiều người ở vùng nông thôn sẽ tận dụng cơ hội để ra thành thị buôn bán các loại lá. Những loại lá này sẽ được cắt nhỏ và phân loại, người mua chỉ cần tìm loại lá có mùi hương mình yêu thích mua đúng vào giờ Ngọ ngày mồng 5. Sau đó đem về phơi khô rồi bọc lại trong tủ là thuốc dùng khi người nhà bị đau ốm.
Ở một số nơi vào sáng sớm, người ta sẽ mua rượu nếp cái và các loại hoa quả vào mùa để cúng sau đó ăn các loại quả này để tiêu diệt sâu bọ trong bụng.
Những điều cần kiêng kỵ trong ngày Tết Đoan Ngọ
Vào ngày Tết Đoan Ngọ, cũng là thời điểm đất trời giao hòa sẽ dễ làm tổn thương nguyên khí cho nên bạn cần phải biết những điều sau đây để tránh tà khí xâm nhập vào cơ thể:
– Dùng chỉ ngũ sắc (xanh, đỏ, trắng, đen, vàng) để đeo cho trẻ nhỏ hoặc treo trên nôi của trẻ để tránh tà khí xâm nhập.
– Chỉ ăn các loại thực phẩm đủ ngũ sắc để trừ độc.
– Trong nhà nếu có người ốm đau thì nên tìm vật phóng sinh để giảm tà khí.
– Nếu xuất hành trong ngày này thì nên tránh xa những chỗ như bệnh viện, tang lễ, không dừng chân ở những nơi âm u, có nhiều khí âm vì sẽ dễ chiêu bệnh tật.
– Ngày 5/5 là thời điểm Dương khi rất vượng cho nên hãy uống nước trà hoặc các đồ uống có tính hàn, thanh nhiệt để tốt cho sức khỏe.
– Đi ra ngoài nên chú ý giữ tiền bạc cẩn thận, đừng để mất tiền, nếu không sẽ bị “lậu tài” hao tổn tài vận của mình.
– Ra đường không nên nhặt của rơi hay đồ không rõ nguồn gốc mang về nhà vì có thể rước họa vào thân.
– Buổi tối đi ngủ nên đặt mũi dép/giày quay ra ngoài, không đặt quay vào trong giường ngủ.
– Sau 11 giờ đêm không nên soi gương vì đây là lúc Dương khí yếu nhất, Âm khí mạnh nhất. Bạn có thể sẽ nhìn thấy một số thứ không nên thấy trong gương.
– Nên treo lá ngải và xương bồ trước cửa nhà để tránh bọ độc, tà khí xâm nhập.
Xem thêm: Cách cúng Tết Đoan Ngọ (mùng 5 tháng 5 âm lịch)
Qua đây bạn đã biết Tết Đoan Ngọ là gì? Nguồn gốc, ý nghĩa Tết Đoan Ngọ cũng như một số phong tục tập quán của người dân vào ngày này. Hi vọng những thông tin trên sẽ hữu ích!